Rak jajnika i rak żołądkowo-jelitowy zostały uznane za schorzenia zawodowe, które mogą być wywołane ryzykiem narażenia na azbest. Taką zmianę wprowadziła nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych.
Istotne jest przy tym, że lekarz orzecznik będzie musiał brać pod uwagę, że objawy choroby mogą ujawnić się nawet wiele lat po zakończeniu pracy w kontakcie z azbestem.
O uznanie choroby zawodowej może się starać:
- były pracownik zakładów, w których występowało lub występuje narażenie na azbest,
- osoba zatrudniona w takim zakładzie,
- członek rodziny (małżonek, dzieci) narażony wtórnie przez kontakt z odzieżą roboczą osoby pracującej z azbestem.
Dodanie nowych chorób do wykazu chorób zawodowych wynika z konieczności wróżenia dyrektywy UE 2023/2668, która zobowiązuje państwa do lepszej ochrony pracowników narażonych na działanie azbestu.
Przepisy wprowadzają również nową definicję ubytku słuchu, dając możliwość pracownikom np. infolinii o ubiegania się o traktowanie ich schorzenia za chorobę zawodową oraz dodają do wykazu chorób zawodowych pozycję: eozynofilowe zapalenie oskrzeli, w przypadku narażenia na alergeny.
Przypominamy !
Postępowanie w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej przeprowadza właściwy Państwowy Inspektor Sanitarny. Państwowy Inspektor Sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim (o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej) oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika.
Procedura zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej przebiega w trzech etapach:
- Zgłoszenie podejrzenia do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego i okręgowego inspektora pracy - może tego dokonać:
- pracodawca,
- lekarz podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej (np. WOMP) ,
- pracownik (pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza medycyny pracy)
- pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę. Przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza medycyny pracy. Z kolei były pracownik zgłasza podejrzenie choroby zawodowej bezpośrednio do Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
W każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej również lekarz oraz lekarz dentysta, który ma takie podejrzenie u pacjenta – kieruje go na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania.
- Rozpoznanie
- Po przeprowadzeniu badań lekarskich oraz analizy dokumentacji medycznej i warunków pracy, lekarz wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej lub jej braku.
- Stwierdzenie
- Na podstawie orzeczenia lekarskiego państwowy inspektor sanitarny wydaje decyzję administracyjną o stwierdzeniu choroby zawodowej.
Jeżeli decyzja jest negatywna, pracownik może się od niej odwołać w terminie 14 dni. W przypadku kolejnego oddalenia roszczenia istnieje możliwość złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Pracownik, u którego stwierdzono chorobę zawodową, może ubiegać się o świadczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Do najważniejszych należą:
- zasiłek chorobowy w wysokości 100% wynagrodzenia,
- świadczenie rehabilitacyjne, jeśli po okresie zasiłkowym konieczna jest dalsza rehabilitacja,
- zasiłek wyrównawczy dla osób, które muszą zmienić stanowisko pracy na gorzej płatne,
- jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu (do 31 marca 2026 - 1636 zł za każdy procent uszczerbku),
- renta z tytułu niezdolności do pracy,
- renta szkoleniowa, jeśli konieczne jest przekwalifikowanie zawodowe,
- dodatek pielęgnacyjny,
- pokrycie kosztów leczenia stomatologicznego, szczepień ochronnych i przedmiotów ortopedycznych.
Jeśli lekarz stwierdzi, że śmierć pracownika była skutkiem choroby zawodowej wywołanej ekspozycją na azbest, bliscy mogą uzyskać np. o rentę rodzinną lub jednorazowe odszkodowanie.
Ważne !
Pracodawca ma obowiązek stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:
- utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników;
- przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.
