Uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków obowiązuje już od 19 marca 2025 r. ale wciąż mało kto o tym wie!
Światowy Dzień Wcześniaka, obchodzony każdego roku 17 listopada, to okazja do zwrócenia uwagi na tych najmniejszych oraz ich bliskich, a także na problemy i wyzwania, z jakimi muszą się mierzyć od pierwszych chwil życia dzieci.
Dodatkowe 8 lub 15 tygodni urlopu
Rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków od 19 marca br. mogą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego do 8 tygodni lub do 15 tygodni – w zależności od okresu hospitalizacji i tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko, lub masy urodzeniowej.
I tak, zgodnie z art. 1802 Kodeksu pracy rodzicie bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego uzyskują prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w przypadku:
- dzieci urodzonych przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g – do 15 tygodni urlopu;
- dzieci urodzonych po ukończeniu 28 tygodnia ciąży a przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – do 8 tygodni urlopu;
- dzieci urodzonych w terminie ale wymagających hospitalizacji w okresie pierwszych 8 tygodni po porodzie (przez co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie) – do 8 tygodni urlopu.
WAŻNE !
Dodatkowy tydzień urlopu przysługuje za każdy tydzień spędzony przez dziecko w szpitalu. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia.
Dla przykładu:
Jaś urodził się w 29 tygodniu ciąży, ważył 990 g i przebywał w szpitalu zaraz po urodzeniu prawie 6 miesięcy. Z tego tytułu jego mama skorzystała z 15 tygodni uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Ola urodziła się też w 29 tygodniu ciąży, ale ważyła 1800 g i przebywała w szpitalu po urodzeniu 6,5 tygodnia. Jej tata w związku z tym wykorzystał 7 tygodni urlopu uzupełniającego.
Na jakich zasadach działa dodatkowy urlop?
Dodatkowy urlop przyznawany jest na wniosek – rodzice sami zdecydują, czy chcą z niego skorzystać. Przysługuje matkom lub ojcom, a także prawnym opiekunom, rodzicom zastępczym czy adopcyjnym.
Uzupełniający urlop macierzyński udzielny jest jednorazowo (nie podlega dzieleniu na części), a pracodawca zobowiązany jest do jego uwzględnienia. Wniosek powinien być złożony w formie papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika-ojca wychowującego dziecko w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego.
WAŻNE !
Jeżeli pracownik nie wykorzysta urlopu uzupełniającego bezpośrednio po przysługującym mu urlopie macierzyńskim, nie będzie mógł z niego skorzystać w innym terminie.
Za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. podstawy jego wymiaru.
Przypominamy, że zgodnie z art. 180 § 1 Kodeksu pracy pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
UWAGA !
Do wniosku o urlop należy dołączyć zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko, oraz dokumenty określone w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. poz. 937). Zaświadczenie będzie zawierało informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o tym, w którym tygodniu ciąży się urodziło i z jaką masą urodzeniową.
We wniosku o udzielenie wyżej wymienionego urlopu powinien być wskazany termin zakończenia urlopu macierzyńskiego.
Ochrona zatrudnienia w trakcie urlopu
Rodzic korzystający z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie objęty ochroną przed zwolnieniem. Do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego zastosowanie ma przepis art. 177 Kodeksu pracy. Oznacza to, że pracodawca od dnia złożenia przez pracownicę lub pracownika wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego do dnia zakończenia tego urlopu nie może:
- prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem;
- wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
W przypadku złożenia wniosku o uzupełniający urlop macierzyński wcześniej niż w terminie 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego ww. zakaz zacznie obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego mają zastosowanie inne przepisy ochronne Kodeksu pracy związane z korzystaniem z uprawnień rodzicielskich (tj. art. 45 § 3, art. 47, art. 57 § 2, art. 163 § 3, art. 165 pkt 4, art. 166 pkt 4, art. 180 § 6–17, art. 1801 § 2, art. 182 zd. pierwsze i art. 1831 § 1 k.p.).
Po zakończeniu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego pracodawca będzie zobowiązany do dopuszczenia pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie będzie to możliwe – na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu na warunkach nie mniej korzystnych od tych, które obowiązywałyby, gdyby nie korzystał z urlopu.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1871).